Mùa tuyển sinh đại học năm 2023 đang dần nóng lên. Năm nay, bên cạnh kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2023, một số cơ sở giáo dục đại học còn mở thêm các kỳ thi tuyển sinh riêng để xét tuyển đầu vào đại học. Hiện có ít nhất 9 cơ sở đã thông báo tổ chức kỳ thi riêng và hàng chục trường đại học khác sẽ sử dụng chung kết quả này để xét tuyển.

Điều này đã khiến dư luận thời gian qua đặt ra nhiều lo ngại về đề thi của các kỳ thi riêng hiện nay như về chất lượng đề, tính đúng sai, tính khách quan, công bằng minh bạch, hay tính bảo mật đề thi…

Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ Giáo dục và Đào tạo). Ảnh: Tùng Dương

Tuyển sinh riêng nhưng cần dựa trên định hướng chung của Bộ

Trao đổi về vấn đề này với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh - Nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết:

“Hiện nay, việc nhiều cơ sở giáo dục đại học chủ trương tổ chức kỳ thi riêng để xét tuyển đầu vào đã khiến dư luận đặt ra nhiều lo lắng về việc có nguy cơ sẽ nảy sinh các dịch vụ thi cử; hay việc đề thi mỗi trường một kiểu cũng đồng thời là cơ hội để các trung tâm, lò luyện thi ra đời, làm nảy sinh tình trạng dạy thêm học thêm…”

Theo ông Vinh, những lo ngại hiện nay của dư luận đối với tình trạng các kỳ thi riêng “trăm hoa đua nở” là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, hiện giáo dục đại học đang thực hiện theo cơ chế tự chủ, các trường đại học chủ động trong việc xét tuyển đầu vào của mình và các đơn vị có trách nhiệm giải trình với xã hội.

Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh nhấn mạnh, trong trường hợp này Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm quy định khung chung cho các cơ sở giáo dục đại học, từ đó các đơn vị chủ động thực hiện tại cơ sở dựa trên khung chung đã được đề ra.

Đồng tình với quan điểm này, Đại biểu quốc hội Nguyễn Thị Sửu - Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên - Huế đánh giá:

“Chúng ta thấy hiện mỗi trường tự tổ chức một kỳ thi riêng, tự ra đề thi tự chấm thi, vậy ai sẽ là người đảm bảo tính khách quan, công bằng và minh bạch của kỳ thi? Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi các thí sinh và cả chất lượng chung của hệ thống giáo dục đại học.

Việc mỗi cơ sở giáo dục đại học tổ chức kỳ thi riêng để tuyển sinh là quyền tự chủ của mỗi đơn vị. Tuy nhiên, tôi cho rằng nên có sự định hướng chung, chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về cách thức tổ chức hay tuyển sinh của các cơ sở giáo dục đại học”.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên Huế.

 Hiện nay, trong Quy chế tuyển sinh đại học có một điều khoản (Điều 12) quy định một số nội dung liên quan đến việc tổ chức bài thi riêng. Nội dung quy định chủ yếu sơ lược một số điểm liên quan đến lựa chọn tổ hợp các bài thi/môn thi để xét tuyển. Như vậy, hiện chỉ có Điều 12 trong quy chế tuyển sinh đại học liệu có đủ pháp lý để tổ chức kỳ thi riêng không? Bày tỏ quan điểm, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh nói:

 “Về cơ bản, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ có thể quy định khung chung vì chúng ta biết có rất nhiều ngành khác nhau, các trường trên cơ sở khung quy định chung Bộ Giáo dục và Đào tạo mang tính nguyên tắc, các trường sẽ căn cứ vào đó để thiết kế phương pháp và môn thi cho phù hợp.

Tuy nhiên, điều này cũng rất dễ làm nảy sinh tình trạng một số đơn vị vì muốn tuyển sinh được nhiều, đặc biệt những ngành khó tuyển mà chọn tổ chức thi đầu vào dễ, điểm càng cao càng tốt, dẫn đến thí sinh vào trường không phải do năng lực học tập thật sự”.

Nguyên vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nói thêm rằng, việc thanh tra kiểm tra các kỳ thi riêng của từng cơ sở tổ chức thi rất khó, trên tinh thần tự chủ đại học, chúng ta kỳ vọng và mong muốn các cơ sở giáo dục đại học phải tự mình nêu cao trách nhiệm giải trình, đảm bảo tính khách quan, minh bạch và công bằng.

Đề nghị Bộ Giáo dục sớm ban hành thông tư hướng dẫn tổ chức kỳ thi riêng

Để hạn chế tình trạng các kỳ thi riêng “trăm hoa đua nở” với nhiều nghi vấn về chất lượng và tính minh bạch như hiện nay, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh kiến nghị:

“Trước hết, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm tổ chức các kỳ thi tuyển đánh giá năng lực tổng hợp thay vì để nhiều cơ sở tổ chức như hiện nay, vừa thiếu thước đo chung mặt bằng chất lượng, vừa giảm hiệu quả kinh tế. Kết quả kỳ thi đó có thể dùng để công nhận tốt nghiệp và xét tuyển đại học để phù hợp với mục tiêu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông chuyển mạnh từ truyền thụ kiến thức sang hình thành năng lực. Tóm lại, đổi mới chương trình, sách giáo khoa rất cần đồng bộ với đổi mới phương pháp dạy-học và với thi kiểm tra đánh giá cũng như chính sách xét tuyển vào đại học.”

Góp ý thêm, đại biểu Nguyễn Thị Sửu cho rằng cần thiết phải ban hành một quy chế cho kì thi riêng, theo đó các cơ sở đào tạo muốn tổ chức thi riêng phải đạt yêu cầu theo quy chế đó.

Thứ nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng 2 Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phải rà soát lại các cơ chế chính sách cho giáo dục đại học, từ đó xem xét các có lỗ hổng hay nội dung còn chưa chặt chẽ, đồng thời tham mưu với Chính phủ để Chính phủ trình Quốc hội xem xét, từ đó có bổ sung và chỉnh sửa cho phù hợp.

Thứ hai, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần nghiên cứu phối hợp 2 Viện để có những hướng dẫn về khung chung, quy chế thi đầu vào chung cho hệ thống đại học cả nước. Bởi chất lượng đầu vào của mỗi cơ sở đều có tác động tới chất lượng chung của hệ thống giáo dục đại học cả nước.

Theo Phó Trưởng đoàn chuyên trách đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên - Huế, hiện chưa có quy chế cho các kỳ thi riêng nên Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xem xét yêu cầu các trường tạm dừng tổ chức kỳ thi riêng để bổ sung các cơ chế, quy chế tuyển sinh chặt chẽ, “vì để tình trạng "trăm hoa đua nở" như hiện nay thì khi sự đã rồi việc xử lý sẽ rất khó khăn do không có nền tảng để xử lý”.

“Việc xây dựng quy chế cho các kỳ thi riêng là điều cần thiết, và nếu làm được ngay thì rất tốt. Tuy nhiên, chúng ta biết rằng thời gian chờ lấy ý kiến ở các trường cũng rất lâu, do vậy Bộ Giáo dục và Đào tạo trước hết cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn về tổ chức kỳ thi riêng và ra đề thi riêng về một số nội dung quan trọng, đảm bảo quyền lợi thí sinh lên trên hết, đại biểu Nguyễn Thị Sửu nói thêm.

 Theo https://giaoduc.net.vn