Hội nghị do Quốc hội Việt Nam tổ chức theo hình thức trực tuyến, gồm các điểm cầu ở Việt Nam và tại Nghị viện một số nước thành viên AIPA. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội – Chủ tịch AIPA-ECC, điều hành Hội nghị. 

Dự hội nghị, về phía điểm cầu Việt Nam có: Ông Nguyễn Văn Giàu, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại; ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng; lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; cùng đại diện Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội. Về phía điểm cầu quốc tế có Đại diện Nghị viện một số nước thành viên AIPA, Tổng Thư ký Liên minh Nghị viện thế giới IPU; Tổng Thư ký AIPA; Đại sứ quán các nước thành viên AIPA tại Việt Nam và một số tổ chức quốc tế liên quan.

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển hoan nghênh các vị đại biểu tham dự Hội nghị trực tuyến “Đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục, văn hóa vì sự phát triển bền vững”. Hội nghị lần này là sáng kiến của nước chủ nhà Việt Nam, Chủ tịch AIPA 2020 với mong muốn các nghị viện thành viên, các đối tác cùng nhau thảo luận về cơ chế hợp tác liên nghị viện AIPA trong các lĩnh vực giáo dục và văn hóa, nhằm thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững của Liên hợp quốc; qua đó góp phần duy trì bản sắc văn hóa ASEAN, xây dựng cộng đồng ASEAN phồn vinh, thịnh vượng và phát triển bền vững.

Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, thế giới đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề nghiêm trọng và cấp bách như ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên, hệ lụy của quá trình phát triển, đô thị hóa, đặc biệt đại dịch COVID-19 lan rộng toàn cầu đã tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội, là trở ngại lớn trong quá trình thực hiện Chương trình nghị sự 2030, bao gồm 17 mục tiêu để chấm dứt đói nghèo, bảo vệ hành tinh và đảm bảo sự thịnh vượng cho tất cả mọi người.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng khẳng định, trong những năm qua, hợp tác giáo dục và văn hóa giữa các nước ASEAN ngày càng được tăng cường và thúc đẩy, đạt nhiều kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, vấn đề giáo dục trong khối ASEAN hiện vẫn gặp một số trở ngại, đó là khoảng cách về giáo dục giữa các nước thành viên vẫn còn khá lớn về chất lượng, trình độ quản lý, ngân sách dành cho giáo dục, thiếu tính kết nối giữa các hệ thống đào tạo khác nhau, việc công nhận bằng cấp của nhau và quốc tế hóa bằng cấp trong khu vực… Bên cạnh đó, việc bảo tồn các di sản văn hóa trong ASEAN cũng phải đối mặt với nhiều thách thức do biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm và hệ quả của việc khai thác du lịch quá mức.

Để nâng cao và phát huy tốt hơn quan hệ đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục, văn hóa vì sự phát triển bền vững, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển mong muốn Hội nghị sẽ chia sẻ thông tin và kinh nghiệm về hợp tác giáo dục và hợp tác văn hóa. Trong đó, làm rõ vai trò của Nghị viện trong xây dựng cơ chế pháp lý chung cho việc công nhận chất lượng giáo dục và liên thông trình độ giữa các quốc gia trong khu vực; cơ chế phát triển giáo dục từ xa, giáo dục trực tuyến trong bối cảnh ứng phó với đại dịch COVID-19; thảo luận về việc xây dựng hành lang pháp lý, bảo tồn và kết nối di sản văn hóa trong khu vực ASEAN để phát triển du lịch bền vững… Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển tin tưởng, với sự tham gia ý kiến tích cực, trách nhiệm của các đại biểu, các ý kiến sẽ đóng góp hữu ích cho Đại hội đồng AIPA 41 sắp diễn ra.

Phát biểu tại phiên khai mạc, Tổng Thư ký liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), ông Martin Chugon đánh giá cao vai trò và sự lãnh đạo của Việt Nam khi sau IPU 132, Quốc hội Việt Nam là quốc hội đầu tiên tại khu vực châu Á Thái Bình Dương tổ chức một hội nghị riêng về vai trò của Quốc hội trong việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững. Tổng Thư ký IPU cũng nhấn mạnh, đại dịch COVID-19 đã đe dọa, thậm chí đẩy lùi những kết quả mà cộng đồng đạt được trong suốt thời gian qua. Do vậy hành động của nghị viện các nước trong thời điểm này đóng vai trò vô cùng quan trọng để tiếp tục thúc đẩy các mục tiêu, chương trình vì sự phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Ông Martin Chugon kêu gọi các nghị viện cần cố gắng hơn nữa, vì COVID-19 đang đe dọa các thành tựu mà chúng ta đã đạt được trong các mục tiêu phát triển bền vững. Vai trò của các nghị viện ngày càng trở nên quan trọng, đóng vai trò năng động hơn, nhất là khi đại dịch lại càng đào sâu thêm khoảng cách về thu nhập, khả năng tiếp cận dịch vụ công. Làm thế nào thúc đẩy các mục tiêu SDGs trong bối cảnh thách thức hiện nay. Vì thách thức ở quy mô toàn cầu, nên chỉ có thể được giải quyết ở quy mô toàn cầu. Hy vọng sẽ thấy được vai trò chủ động hơn của các nghị viện trong vai trò giám sát của mình. Điều quan trọng là các nghị viện phải đưa SDG vào chương trình phát triển riêng của từng quốc gia, gắn liền với ngân sách. Cần giám sát để đảm bảo chính phủ thực hiện các SDG một cách minh bạch, rõ ràng, vì lợi ích của người dân. Nghị viện không chỉ đóng vai trò lập pháp mà còn là cơ quan đưa ra ý kiến và lãnh đạo cộng đồng.

Ông Kidong Park, Quyền Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cũng lưu ý rằng, mặc dù có những tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục và giảm nghèo nhưng khu vực ASEAN vẫn ở vị trí thấp trong nhiều lĩnh vực khác, thậm chí thụt lùi ở mục tiêu phát triển bền vững trong lĩnh vực việc làm và tăng trưởng kinh tế (SDG8), hay ở SDG 3 về hành động khí hậu. Chia sẻ về chủ đề giáo dục và văn hóa trong mối quan hệ với phát triển bền vững. Ông Kidong Park cho rằng, mặc dù ASEAN là khu vực có tốc độ phủ internet tăng nhanh nhất thế giới nhưng đại dịch COVID -19 và những tác động của việc chuyển đổi sang đào tạo trực tuyến đã bộc lộ khoảng cách rõ rệt trong ASEAN. ASEAN cần tăng cường năng lực cho hệ thống giáo dục trong việc đào tạo khả năng hiểu biết về thế giới số và các kỹ năng mềm cho trẻ em, người trẻ.

Ông  Kidong Park cũng thúc giục ASEAN thúc đẩy và nâng cao khả năng hiểu biết về thế giới số cũng như kỹ năng mềm ở tất cả hệ thống giáo dục của ASEAN. Các nghị sĩ ASEAN có thể đóng vai trò quan trọng để bảo đảm không để bất kỳ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau bằng cách phát huy các giải pháp bền vững và sáng tạo, để lồng ghép nội dung hiểu biết về thế giới số và kỹ năng mềm vào các hệ thống giáo dục thông qua một khuôn khổ pháp lý về đào tạo từ xa. Đại diện Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cũng khẳng định, Liên Hợp Quốc sẵn sàng hỗ trợ AIPA trong việc tham gia vào lĩnh vực phát triển bền vững trong những giai đoạn tiếp theo./.